Interview met Thomas Trevisan van Belgian ATMOsphere (voorheen shecco) – een wereldwijde, onafhankelijke marktversneller met een missie om koeling op te schonen

In deze serie geven RefNat4LIFE-projectpartners inzicht in hun motivatie om zich te richten op duurzame koeling, airconditioning en warmtepompen (RACHP). Deze keer hebben we gesproken met Thomas Trevisan van het Belgische ATMOsphere (voorheen shecco) – een wereldwijd bedrijf dat gericht is op marktversnelling, met een missie om de overgang naar duurzamere, natuurlijke koeltechnologieën te bevorderen.

Claudia Becker (HEAT GmbH): Thomas, hoe kunnen relevante actoren zoals investeerders, eindgebruikers en fabrikanten het beste worden ondersteund bij de transitie naar duurzamere koeltechnologieën?

Thomas Trevisan (ATMOsphere, België): Bedankt voor deze belangrijke vraag, Claudia. Er is wereldwijd een grote behoefte om af te stappen van gefluoreerde koudemiddelen (F-gassen) in de RACHP-sector en om de energieprestaties van apparatuur te verbeteren. Dit is van cruciaal belang om de klimaatcrisis aan te pakken en een duurzamere toekomst te garanderen. Gelukkig zijn veel energiezuinige technieken met natuurlijke koudemiddelen (zonder F-gassen) volwassen en commercieel beschikbaar op de markt, dus het is echt een kwestie van bekendheid geven en geïnteresseerde belangenpartijen bewust maken van de mogelijkheden en voordelen van duurzame koeling met natuurlijke koudemiddelen.

Kiezen voor duurzame koeltechnologieën ondersteunt niet alleen de strijd tegen klimaatverandering en milieuvervuiling, maar is ook economisch zinvol, met name kostenbesparingen op de elektriciteits- en gasrekening. Gezien de bijzonder grote instabiliteit van de energiemarkten in deze tijd, denk ik dat het aanpakken van dit probleem iedereen aangaat, vooral belanghebbenden in de koel-, airconditioning- en warmtepompsector (RACHP), omdat deze apparaten tot de grootste energiegebruikers in onze moderne economieën behoren.

Daarnaast kunnen ook beleidsmaatregelen, zoals belemmeringen (productie- en toepassingsverboden per sector) en prikkels (subsidies) de transitie naar een duurzamere toekomst ondersteunen door de markt in de goede richting te sturen.

Claudia: Wat zijn de belangrijkste uitdagingen?

Thomas: in veel sectoren is onze grootste uitdaging het verbeteren van de bewustwording van het grote belang van verduurzaming met duurzame koeloplossingen, en de kansen die dat biedt. Vooral eigenaren van kleine (biologische) winkels, en ook veel professionals in de koel-, airconditioning- en warmtepompsector (RACHP), zijn vaak niet op de hoogte van duurzame koelalternatieven. Helaas hebben eindgebruikers vaak niet de middelen om deze transitie aan te gaan, zowel financieel als beschikbaarheid van tijd/personeel/kennis; bovendien heeft COVID zeker niet geholpen bij het ondersteunen van deze transitie. Aan de andere kant ontbreekt voor de professionals, die geacht worden de eindgebruikers te adviseren, vaak de goede kennis en opleiding over duurzame koelingsopties. Met dit project willen we deze uitdagingen aangaan.

Claudia: Welk beleid ondersteunt de overstap naar duurzame koeling in Europa?

Thomas: Op beleidsniveau is er al vele jaren aandacht, zowel op EU- als op nationaal niveau. Dit heeft betrekking op maatregelen op de gebieden energiegebruik en koudemiddelen.

Het eerste aandachtsgebied houdt verband met de aanzienlijke hoeveelheid energie die deze apparaten gebruiken; dit is een van de meest energie-intensieve sectoren in onze economie. Op EU-niveau richten de Ecodesign Richtlijn en de Kaderverordening Energielabeling zich voornamelijk op dit aspect, waarmee inefficiënte apparaten van de markt worden verdreven.

Wat de koudemiddelen betreft, pakt de EU F-gassenverordening de markt van gefluoreerde (F-) gassen aan om het gebruik ervan te verminderen. Twee belangrijke regelgevende maatregelen zijn: a) het HFK-uitfaseringsschema, dat de toegestane hoeveelheid HFK’s die op de Europese markt worden geproduceerd en verbruikt, geleidelijk vermindert, en b) sectorale verbodsbepalingen op toepassing van gefluoreerde koudemiddelen op basis van GWP-drempels, in specifieke apparaten waarvoor alternatieven bestaan.

Op EU-niveau wordt daarnaast gewerkt aan andere regelgeving die van invloed is op het gebruik van gefluoreerde koudemiddelen (F-gassen). Nederland, Duitsland, Denemarken, Zweden en Noorwegen bereiden gezamenlijk een dossier voor waarin maatregelen worden voorgesteld om het gebruik van per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS) aan banden te leggen. Deze chemicaliën, ook wel “eeuwige chemicaliën” genoemd, zijn schadelijk gebleken voor het ecosysteem en de gezondheid. Gefluoreerde koudemiddelen zijn opgenomen in het toepassingsgebied en een eerste versie van de toekomstige regelgeving wordt verwacht tegen januari 2023. De wereld van PFAS is complex, niet in het minst hun definitie. De OESO/UNEP Global Perfluorinated Chemicals (PFC) Group die aan de kwestie werkte, heeft onlangs enkele feitenkaarten gepubliceerd over koudemiddelen die als PFAS worden beschouwd, met een lijst van enkele zeer bekende HFK-koudemiddelen zoals R134a en R1234yf. Bij ATMOsphere verwachten we dat deze toekomstige regelgeving bepalend zal zijn in de transitie naar duurzame koeloplossingen met natuurlijke koudemiddelen.

Claudia: Waarom is ATMOsphere partner geworden in het RefNat4LIFE-project?

Thomas: De missie van ATMOsphere is om koeling te verduurzamen door de versnelde wereldwijde acceptatie en toepassing van natuurlijke koudemiddelen. We kunnen dit EU-brede project goed ondersteunen, vanwege grote synergieën met onze missie. In feite is het gebruik van natuurlijke koudemiddelen in kleinere winkelinstallaties nog steeds relatief laag, ondanks dat deze toepassing een aanzienlijk deel van de koelmarkt uitmaakt. We zagen het grote potentieel van dit project om het bewustzijn te vergroten rond duurzame koeloplossingen die al op de markt zijn voor deze sector.

In de strijd tegen klimaatverandering en milieuvervuiling zijn gezamenlijke inspanningen vereist, aangezien dit kwesties zijn die ons allemaal aangaan. Het bevorderen van het bewustzijn rondom het gebruik van energiezuinige apparaten die werken met natuurlijke koudemiddelen is altijd de kern geweest van de missie van ATMOsphere.